Füzyon Reaktörü ITER’de Önemli Aşama
Nükleer füzyonla elektrik üretmek için Fransa’nın Saint-PaulLez-Durance bölgesinde 6 ülkenin işbirliği ile yürütülen dünyanın en büyük bilimsel işbirliği projesi ITER’in (International Thermonuclear Experimental Reactor) ilk aşaması tamamlandı. Geçtiğimiz günlerde ana plazma odası ve süperiletken mıknatıslarını muhafaza edecek vakum kabının (kriyostat) 54 parçasından 12 si Fransa’ya getirildi. Kriyostat parçalarının ITER makinasına bağlanacak ilk parçalar olması ve proje boyunca yürütme konseyinin belirlediği proje takvimine göre planlanandan önce sahaya ulaşması nedeniyle iki önemli aşamaya birden ulaşılmış oldu.
ITER kriyostatı Hindistan’da 54 farklı parça olarak üretilerek Fransa’ya gönderilecek ve tüm bu parçalar ITER sahasında birleştirilecek. Sahaya ulaşan 12 parça 6 adet 50 tonluk 60 derece bağlantılar ile 6 adet 19 tonluk ana gövde ekipmanından oluşuyor. Bu parçaların birleştirilmesi ile toplamda 3850 ton olan ITER kriyostatının 1/8’ine denk gelen kriyostatı tabanını oluşturulacak.
ITER kriyostatı şimdiye kadar dünyada üretilmiş en büyük vakum odası olma özelliğini taşıyor.
ITER Kriyostatı hem süper iletken mıknatısları ultra soğuk derecede tutmak için termos görevi yapacak hem de bu mıknatısları tutacak destek sistemini oluşturacak.
Önümüzdeki birkaç ay içeresinde kriyostatı ikinci aşaması için parçalarlar sahaya ulaşacak. Kriyostatın tabanı toplam 1250 ton ağırlında ve Tokamak’taki en büyük parça olma özelliğini taşıyor. Kriyostatın diğer 3 parçasının (aşağı halka, yukarı halka ve üst kapak) ağırlıkları 600 ila 800 ton arası değişiyor. 2016 yazında bu parçaların kaynatılmasına yönelik çalışmalar 5500 m2 lik kriyostat kaynak atölyesinde yapılacak.
ITER projesi füzyon enerjisinin bilimsel ve teknolojik fizibilitesini yapmak üzere tasarlandı. ITER bittiğinde dünyanın en büyük deneysel füzyon tesisi olacak. Füzyon hafif radyoaktif atom çekirdeklerinin birleşerek daha ağır atom çekirdekleri meydana getirme olayıdır. Füzyon tepkimesinde ortaya çıkan sıcaklık fisyona göre çok daha büyüktür. Güneş ve yıldızlar füzyon yaparak enerji üretimi gerçekleştirilir. Füzyon çalışmaları yüksek miktarda, güvenli ve temiz enerji kaynağı geliştirmeye yönelik yapılıyor.
ITER ayrıca türünün ilk örneği olan bir işbirliği projesi. Projenin finansmanının yarısını AB karşılarken kalanını diğer altı ortak (Çin, Hindistan, Japonya, Güney Kore, Rusya ve ABD) karşılıyor.
Kaynak:
http://www.iter.org/doc/www/content/com/Lists/list_items/Attachments/649/2015_12_first_cryostat_segments.pdf
