Akkuyu Projesi | Nükleer Akademi

12 Mayıs 2010 tarihinde “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Rusya Federasyonu Hükümeti Arasında Türkiye Cumhuriyeti’nde Akkuyu Sahası’nda Bir Nükleer Güç Santralinin (NGS) Tesisine ve İşletimine Dair İşbirliğine İlişkin Anlaşma” imzalanmıştır.

Anlaşmaya istinaden Mersin Akkuyu Sahası’nda 4800 MW toplam kurulu güce sahip VVER 1200 tipi 4 reaktör kurulacaktır.

13 Aralık 2010 tarihinde Akkuyu NGS Elektrik Üretim A.Ş. adı ile Proje Şirketi kurulmuş ve faaliyetlerine başlamıştır. Proje Şirketi % 100 Rus sermayeli Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına tabii bir anonim şirketidir.

Akkuyu Nükleer Santral Projesi’nin yaklaşık maliyeti (yatırım tutarı) 20 milyar ABD doları olup, ülkemizde tek kalemde yapılan en büyük yatırımdır. Akkuyu nükleer santrali işletmeye geçtikten sonra yılda yaklaşık 35 milyar kWh elektrik üretecektir.

Akkuyu nükleer santralinin yapımında makine-ekipman, elektrik, mühendislik, tasarım, montaj, test ve kontrol hizmetleri tedariki konularında Türk sanayisi için yaklaşık 8 milyar ABD dolarını aşkın iş imkanı doğacaktır.

Akkuyu nükleer santral inşaatı süresince yılda 10.000 personel istihdam sağlanması planlanmakta olup santralin işletilmesi süresince yaklaşık 3.500 personel, işletme personeli olarak istihdam edilecektir.

Nükleer santrallerin teknolojisi gibi işletmeciliği de önemlidir. Bizim gibi nükleere yeni başlayan ülkelerde nükleer santrallerin bu konuda tecrübeli ülkeler tarafından işletilmesi önemlidir. Akkuyu nükleer santralinin işletmesi, dünyada ilk nükleer santrali kuran ve kendi ülkesinde 36 nükleer santrali bulunan Rusya tarafından kurulmuş Proje Şirketine aittir.

Akkuyu Projesinde Son Durum

12 Mayıs 2010 tarihinde “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Rusya Federasyonu Hükümeti Arasında Türkiye Cumhuriyeti’nde Akkuyu Sahası’nda Bir Nükleer Güç Santralinin (NGS) Tesisine ve İşletimine Dair İşbirliğine İlişkin Anlaşma” imzalanmıştır.
Anlaşmaya istinaden Mersin Akkuyu Sahası’nda 4800 MW toplam kurulu güce sahip VVER 1200 tipi 4 reaktör kurulacaktır.
13 Aralık 2010 tarihinde Akkuyu NGS Elektrik Üretim A.Ş. adı ile Proje Şirketi kurulmuş ve faaliyetlerine başlamıştır. Proje Şirketi % 100 Rus sermayeli ancak Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına tabi bir anonim şirketidir.
Akkuyu NGS Projesi, ülkemizde tek kalemde yapılan en büyük yatırımdır.
Akkuyu Sahası 2011 yılında Proje Şirketi’ne tahsis edilmiştir.
06.12.2013 tarihinde “Güncellenmiş Yer Raporu” TAEK tarafından uygun bulunmuştur.
01.12.2014 tarihinde Çevre Etki Değerlendirmesi (ÇED) Raporu olumlu kararı alınmıştır.
09.02.2017 tarihinde Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) tarafından, Saha Parametreleri Raporuna onay verildi.
03.03.2017 tarihinde TAEK’e ilk ünite için İnşaat Lisansı başvurusu yapıldı.
15.06. 2017 Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından Elektrik Üretim Lisansı verdi.
19.10.2017 tarihinde TAEK’ten ilk ünite için “Sınırlı Çalışma İzni” alındı.
30.12.2017 tarihinde Proje Şirketi ile TETAŞ arasında Elektrik Satınalma Anlaşması imzalandı.
17.11.2017 tarihinde 1 no’lu reaktörün reaktör temel kazısı, sondaj çalışmaları ve temel altı beton dökülmesi işlemleri tamamlandı.
12.03.2018 tarihinde Rusya’da nükleer mühendislik alanında eğitim alan ilk grup öğrenciler mezun oldu.
02.04.2018 tarihinde TAEK tarafından Akkuyu NGS’nin 1.Ünitesi inşası için ‘İnşaat Lisansı’ verildi.
03.04.2018 tarihinde Akkuyu NGS 1.Ünitesine ilk beton dökülmüştür.

Proje kapsamında Rusya’da 600 Türk öğrenci nükleer mühendislik eğitimi alacaktır.

Rusya’da nükleer mühendislik eğitimi alan 35 öğrenci 2018 yılında mezun olmuştur. Şu anda Rusya’da 213 Türk öğrenci nükleer mühendislik eğitimi almaya devam etmektedir.

Öğrenciler 5,5 yıllık uzmanlık eğitimine tabi tutulacaklardır. Uzmanlık eğitimini müteakip öğrenciler, başarı durumlarına göre 6 aylık yüksek lisans programına devam edebileceklerdir..

Proje Şirketi öğrencilere ayda 500 Dolar burs vermekte, yurt ve eğitim masraflarını karşılamaktadır.

Mersin’de Halkı Bilgilendirme Merkezi açılmıştır.

Ayrıca NGS inşaatının en yoğun döneminde yaklaşık 10.000 kişi çalışacaktır. Bunların büyük bir kısmı Türk vatandaşları olacaktır.

Akkuyu Nükleer Santralin ilk ünitesinin 2023 yılında elektrik üretmeye başlaması planlanmaktadır.

Diğer üniteler ise birer yıl arayla devreye alınacaktır.

VVER1200 (AES-2006) Teknik Özellikleri

Teknik Parametreler:

Kurulu Gücü	1200 MW
İşletme ömrü	60 yıl
Termal Verimlilik	%36
Kapasite faktörü	%90
Yakıt Zenginleştirme oranı	% 4,85
Maks. Yanma (burn-up)	64 MW*Gün/kgU
Ortalama yanma (burn up)	46,7 MW*Gün/kgU
Yakıt çevrimi	12 ay – 18 ay (optimum)-24 ay (düşük verimlilik)
Primer Kontrolde Ünitedeki güç değişimi	± %5
Primer Kontrolde Güç değişim Hızı	%1 Nnom/s
Sekonder Kontrolde Güç değişimi	± %10
Yakıt Demetleri	Altıgen olarak tasarlanmıştır.(Batı dizaynlarında karedir)
Bir yakıt demetinde ki Yakıt kütlesi	530 kg
Bir reaktörün içindeki yakıt demeti sayısı	163
Reaktör kalbine su giriş/çıkış sıcaklıkları	298/329 ^oC

Rus tipi basınçlı su reaktörleri geleneksel olarak VVER olarak adlandırılmaktadır.

VVER-1200 (AES-2006), Rusya Federasyonu tarafından geliştirilen VVER tipi reaktörlerin en son modelidir. Bu tasarım, halen dünyada 18 adedi işletmede bulunan VVER-1000’den özellikle de Finlandiya için geliştirilen ve daha sonra Çin (Tianwan 1 ve Tianwan 2) ve Hindistan (Kudankulam)’da inşa edilen VVER 1000 (AES-91) tasarımından geliştirilmiştir. VVER tipi reaktörlerin diğer basınçlı su reaktörlerinden en önemli farkları yatay buhar üreteçleri ve altıgen yakıt demeti biçiminde yerleştirilmiş yakıt tasarımlarıdır.

Derinlemesine güvenlik konsepti uygulanmıştır.

Derinlemesine güvenlik sistemini oluşturan bariyerler;

Yakıt peletinin kendisi
Yakıt peletlerinin içine konulduğu yakıt çubuğu
Reaktörün ilk döngüsündeki basınçlı sistem (Reaktör koru ve döngü)
Çift katmanlı reaktör koruma kabı (double containment)

Güvenlikte şu prensipler belirlenmiştir;

Güvenlikte çoklu yedeklemeye gidilmiştir. (4 ayrı yedekleme kullanılmıştır)
Pasif güvenlik tedbirleri alınmıştır. Örneğin Kontrol çubukları yer çekimi etkisiyle düşmekte ve reaktörü kapatmaktadır.
Fiziksel olarak tesis içi geçişler ayrılmıştır. (sabotajlara karşı önlem)
Aynı ekipman ölçümlerinin farklı yerlerden alınmasıyla sistemin doğrulaması yapılmaktadır.
Kullanılmış yakıt havuzları çift koruma kabının içindedir.
Reaktörün koruma kabı (containment) şu koşullar düşünülerek tasarlanmıştır;
- Şiddetli fırtına, Tornado (30m/s hızında).
- Kar ve Buz yükü (4,1 kPa)
- Yolcu Uçağı düşmesi
- Deprem ( 9 şiddetinde depreme dayanıklı)
- Patlamalar (şok dalgalarına karşı dayanıklı)

Bir kaza durumunda, reaktörün tasarım sınırlarına ulaşmaması için şu önlemler alınmıştır;

Reaktör kalbi üzerindeki soğutucu suyun hacmi arttırılmıştır (hidroakümülatörler)
İlk döngüdeki soğutucu miktarı yakıta göre arttırılmıştır
Basınçlandırıcıların hacimleri arttırılmıştır
Doğal soğutucu çevrimi yapılmaktadır.
İkinci döngüdeki yatay buhar üreteçlerinde yeterli miktarda su envanteri bulunmaktadır

VVER 1200 reaktörlerinde “Mixed Oxide” yakıt kullanımı olabilmektedir. Yakıt ve soğutucu sıcaklığı ile reaktör gücü arasında negatif reaktivite vardır. Bu durum reaktörün kendi kendini sınırlamasını sağlamaktadır.